Taal leeft. Dat zal best, maar taal lijdt dan ook aan een chronische ziekte die ‘de mensheid’ heet. Steeds weer bedenken mensen nieuwe woorden. Soms leuk – alles wat Van Kooten & De Bie aan de Nederlandse taal hebben toegevoegd -, maar veel vaker onuitstaanbaar. Het woord ‘waardig’ achter een willekeurig zelfstandig naamwoord is daarvan een prima voorbeeld.
Als zo vaak is de uitdrukking ‘…waardig’ ontstaan in de krochten van de Nederlandse samenleving: kookprogramma’s. Meer in het bijzonder: Wie is de chef? Daar was het telkens weer de vraag voor de deelnemers of de kok van die dag een chefwaardig gerecht op tafel had gezet.
Terwijl de man of vrouw die misschien een chef is in de keuken de afwas stond te doen, werd er nagepraat over het gerecht door een account manager uit Almere, een lul met een v-hals, sjaaltje en moeilijke bril, en een vrouw die wel van een lekker wijntje op z’n tijd houdt. Op den duur zei de v-hals dan dat hij het wel lekker vond, maar de opmaak niet erg chefwaardig was. De account manager en wijntjesliefhebber beaamden het. Niet chefwaardig. En zo was er een nieuw woord geboren.
Daarna was er opeens veel meer wel en niet waardig. In woonprogramma’s waren huizen koopwaardig, Rob de Tuinman had het in zijn programma over aardbeien die nog niet plukwaardig waren, bij meubelboulevards hoorde je mensen over zitwaardige stoelen en banken praten, en begrafenisondernemers vroegen zich hardop af of een lijk eigenlijk wel kistwaardig was.
Die laatste zou ik zelf bedacht kunnen hebben. Maar toch.
Een tijdje geleden bereikte de waardighype z’n voorlopige dieptepunt. Schaatsanalist Rintje Ritsma, die zich voordien toch behoorlijk schaatsanalistwaardig had getoond, was er verantwoordelijk voor.
Hij babbelde met Mart of Dioontje over een race van schaatser Simon Kuipers, sprinter bij de TVM-ploeg. Simon had niet goed gereden. Hij had zelfs slecht gereden. Rintje Ritsma sprak: ‘Deze tijd is niet Simonwaardig.’ In één woord verloor de drievoudig wereldkampioen allroundschaatsen én Olympisch medaillewinnaar zijn waardigheid. Binnenkort zien we hem op tv met een rooie kop boven een zak rucola hangen.
Volg ons op Facebook en vind ons leuk op Twitter. Of andersom. Kijk maar.