Het hellend vlak argument

In discussies is het een goede gewoonte niet over de Tweede Wereldoorlog of daarmee gerelateerde zaken – ik noem in dit verband alleen maar even het persoontje van ene Adolf Hitler – te beginnen. Vaak gebeurt dit, met name op internet, wel. Dat heet de Wet van Godwin. Ik erger mij echter aan een ander retorisch trucje in discussies, dat soms wel hand in hand gaat met de Wet van Godwin: het hellend vlak argument.

Met de nazi’s aankomen wanneer er een discussie gaande is over abortus of euthanasie is een typisch voorbeeld waar hellend vlak argumentatie en de Wet van Godwin elkaar ontmoeten; vaak geuit door een of andere Christelijke politicus met een scheiding. In z’n haar, niet tussen kerk en staat. Hij zegt dan dat abortus of euthanasie de eerste stap is richting een nieuwe Holocaust. Wanneer je abortus of euthanasie toestaat dan begeef je je dus volgens hem op een hellend vlak.

Hellend vlak. Twee woorden die elkaar intrinsiek tegenspreken, maar toch een begrip vormen. Een oxymoron noemen we dat in goed Nederlands. Oxymoron zonder oxy is dan weer Engels voor imbeciel. Niet toevallig denk ik, want de mensen die zich bedienen van hellend vlak argumentatie zijn natuurlijk niet goed bij hun hoofd. Niet in staat tot zelf nadenken eigenlijk. Misschien is het dus ook geen toeval dat juist gehersenspoelde Christenen er vaak gebruik van maken in ethische discussies.

Het werkt heel simpel: jij komt met een goed, genuanceerd plan om iets wat al heel lang ten onrechte zo is, te veranderen. Dan komt de tegenstander van jouw goede plan, onder het mom van een hellend vlak, aan met een compleet uit de lucht gegrepen, imaginaire situatie die inderdaad niemand goedkeurt. En dat zou dan een argument zijn tegen jou goed doordachte, genuanceerde plannetje.

Geconcretiseerd ziet dat er ongeveer zo uit:

Jij: ‘Is het niet verstandiger om mensen die veel pijn hebben de mogelijkheid te geven hun leven te laten beëindigen door een arts? Uiteraard ingekaderd binnen allerlei wetgeving, en als je gewoon uitzichtloos wilt lijden, dan mag dat ook.’

De hellend vlak idioot: ‘Ja, dat kan wel zo zijn, maar voor je het weet staan er allemaal dokters mensen plat te spuiten. We hebben in het verleden gezien waar dat toe kan leiden. Ik doel hierbij natuurlijk op de Tweede Wereldoorlog.’

Jij: ‘Tja, en als ik nu eens zeg dat we het bij deze, humane, wetgeving houden en geen gaskamers gaan bouwen om Joden in te vergassen.’

De hellend vlak idioot: ‘Nee, het blijft een hellend vlak. Daar moeten we ons met z’n allen niet aan wagen. Dat vindt God ook.’

En zo proberen de hellend vlak idioten alle nieuwe, originele, maar vaak ook hele logische ideeën – voortschrijdend inzicht noemen we dat – tegen te houden. Je zou ze toch met een gek pakkie aan in een glijdende schaal van een helling willen sodemieteren, recht met hun bekrompen kop tegen een paal waar een bel aan hangt. Want daar moet ik ook vaak aan denken bij de term hellend vlak: Te land, ter zee en in de lucht. Dat maakt wel iets goed.

Volg ons op Facebook en vind ons leuk op Twitter. Of andersom. Kijk maar.