Schilderijen: Melchior d’Hondecoeter – Het drijvend veertje

Omdat het hoofdgebouw van het Rijksmuseum in Amsterdam nog tot Sint-Juttemis verbouwd wordt, geef ik u op deze website van tijd tot tijd een kijkje in de schitterende collectie van dit museum, gevolgd door een heldere analyse van het werk. Vandaag Het drijvend veertje van Melchior d’Hondecoeter:

Iemand die Melchior d’Hondecoeter heet kan bij mij eigenlijk al geen kwaad meer doen. Hij kan bij wijze van spreken achttien vogels op één doek schilderen zonder dat ik hem wat aan doe. Bij wijze van spreken? Het kan echt. Want Melchior d’Hondecoeter schilderde op een druilerige nazomermiddag (?) in 1580 achttien vogels op drie vierkante meter, en voor zover ik me kan herinneren, deed ik hem niks aan.

Achttien vogels op één doek schilderen, wie dat doet is of gek, of het was z’n opdracht. In het geval van Melchior was het een opdracht. Niet van de minste. Het was Willem van Oranje in hoogsteigen persoon die hem de opdracht tot het schilderen van deze compositie gaf. Zoiets zet de moord op Willem van Oranje, vier jaar later, in een heel ander perspectief. Wie zulke gekke opdrachten geeft, moet ook niet gek staan te kijken als hij op een dag van dichtbij in z’n borst en zij geschoten wordt.

Het valt u misschien op dat er op het schilderij een nogal in het oog springende pelikaan staat afgebeeld. Dat zit zo, de officiële titel van dit schilderij is eigenlijk ‘Een pelikaan en ander gevogelte bij een waterbassin’. Toch is het beter bekend als ‘Het drijvend veertje’. Een titel die naar alle waarschijnlijkheid gebaseerd is op het veertje dat in het waterbassin drijft, waar de pelikaan zo parmantig naast staat. Eigenlijk wel gek; een schilderij met allemaal vogels schilderen en het dan vernoemen naar één lullig veertje. Kunstenaars, ik zal ze wel nooit helemaal begrijpen.

Een stelling die ook van toepassing is op de drie enorme kalkoenen op stelten die Melchior achter de pelikaan heeft gekrabbeld. Wat een beesten! Ze lijken minstens 3 meter hoog. Om u een idee te geven: dat is nog groter dan Pino! Wat Melchior precies heeft bezield toen hij ze zo groot maakte, weet ik niet, maar het zou me niet verbazen als-ie vlak voor het te schilderen iets te lang met z’n neus boven een pot verf heeft gehangen.

Die gedachte wordt nog versterkt door de gekke hanenkam die Melchior bovenop het hoofd van één van de uit de kluiten gewassen kalkoenen heeft geschilderd. Je ziet het beest denken: ‘Klokkerdeklokkiedeklokklok’. Kalkoens voor: ‘Gekke Melchior, waar ben je toch allemaal mee bezig’. Ware woorden van de kalkoen.

10 reacties op “Schilderijen: Melchior d’Hondecoeter – Het drijvend veertje”