Soms gebeurt het ineens: een openbaring. Mij overkwam het gisteren zo rond een uurtje of elf des avonds. Ik keek op Nederland 3 naar de documentaire Erop of eronder, die Michiel van Erp heeft gemaakt in het kader van het twintigjarig bestaan van de Comedytrain. Van Erp volgde gedurende een paar maanden het reilen en zeilen van dit comedygezelschap en vroeg ondertussen een aantal comedians naar hun drijfveren en twijfels. Interessant, maar die informatie laat zich nog niet echt kwalificeren als een openbaring.
Die bleek verstopt te zitten in een gesprek dat Van Erp had met het Comedytrain-lid Martijn Koning. In een theater. Van Erp was, zoals het een goed documentairemaker betaamt, niet in beeld, en Martijn Koning stond de blouse te strijken die hij later op de avond bij z’n optreden zou gaan dragen. Niets aan de hand zou je zeggen, maar toch was dat De Openbaring: wanneer comedians of cabaretiers in een theater gefilmd en geïnterviewd worden, staan ze altijd te strijken.
Ik weet het, met die observatie ga ik de Nobelprijs voor openbaringen niet winnen, maar het is toch wel apart. Hebben comedians thuis dan geen strijkplank?, is toch het eerste wat je denkt als er weer eens zo’n grappenmaker strijkend staat te vertellen dat een peer de belangrijkste inspiratiebron vormde bij het schrijven van z’n nieuwe programma – ik noem nu maar even de peer, maar het kan natuurlijk net zo goed een andere vrucht zijn; het is zomaar een voorbeeldje.
Verder schoot er nog door mijn hoofd of het publiek er heel veel moeite mee zou hebben als de comedian van dienst in een gekreukt shirtje moppen stond te tappen. Ik denk van niet. En andersom werkt het volgens mij ook niet zo. Nog nooit las ik in de krant een recensie met een zin als deze: Comedian X kon geen moment boeien en z’n grappen waren afgezaagd, maar hij droeg wel een alleraardigst shirtje, dat geheel kreukvrij was.
Daarna dacht ik nog even aan Ivo Niehe, en hoe ik hem graag een gloeiend hete strijkbout in z’n gezicht zou willen drukken. Zijn ‘cabaretshow’ Ivo Niehe and Friends werd op dat moment uitgezonden op Nederland 1. Was het toch nog een openbaring van het grootste belang.